|
2017 йил, июн
ЎЗБЕКИСТОНДА НАНОТЕХНОЛОГИЯЛАРНИ
РИВОЖЛАНТИРИШ ВА НАНОСАНОАТНИ ЯРАТИШНИ
Ш. М. Шарипов
("ProventaTech" МЧЖ)
Шу йилнинг феврал ойида “2017–2021-йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар
стратегияси”нинг қабул қилингани давлатимизнинг барча соҳаларда амалга оширилаётган кенг кўламли ислоҳотлар самарадорлигини таъминлашда
муҳим тадбир бўлди. Ушбу стратегия ҳал қилиниши керак бўлган бир қатор вазифаларни белгилайди. Маҳсулотларни принципиал янги турларини ва технологияларни
ишлаб чиқаришни ўзлаштириш ва шу асосда маҳаллий товарларнинг ташқи ва ички бозорларда рақобатбардошлигини таъминлаш ана шундай вазифалардан биридир.
Бу вазифани ҳал қилиш миллий иқтисодиётни инновацион ривожлантириш (яъни юқори технологияларга асосланган ва илм-фанни талаб этадиган маҳсулотлар ишлаб
чиқарадиган саноат тармоқларини ривожлантириш) билан бевосита боғлиқ. Замонавий юқори технологиялар орасида нанотехнологиялар алоҳида ўрин тутади.
Уларнинг ривожланиши иқтисодиётнинг барча тармоқлари ва ҳаётнинг бошқа томонларига таъсир қилади ва мамлакатларнинг технологик ривожланиш даражасига
кўра янги бўлинишига олиб келади. Аслида нанотехнологияларнинг ривожланиши жамиятнинг янги технологик тузилишга ўтишига олиб келади, унинг база
технологиялари нанотехнологиялар бўлади (батафсилроқ).
Нанотехнологияларни ўз вақтида ривожлантиришни бошламаган давлатлар эртага ташқи бозорда рақобатбардош бўла олмайдилар. Ички бозорда эса
маҳаллий ишлаб чиқарувчиларнинг маҳсулотлари импорт қилинадиган маҳсулотлар билан рақобатлаша олмайди. Шу сабабдан мамлакатимиз учун
ўз наносаноатини яратиш стратегик муҳим вазифадир.
Бутун дунёда нанотехнологияларнинг ривожланиши давлат томонидан қувватланмоқда. Узоқ муддатли давлат дастурлари қабул қилиниб, уларни
амалга ошириш учун катта молиявий ресурслар сарфланмоқда. Ва бу нафақат технологик ривожланган мамлакатлар, балки илмий потенциали
сезиларли даражада паст бўлган мамлакатлар томонидан ҳам амалга оширилади.
Нанотехнологияларни давлат томонидан қувватлаш ва уларни ривожлантириш бўйича давлат дастурларини шакллантиришда
энг муҳими — мамлакатимизда нанотехнологияларни ривожлантириш
стратегияси ва ушбу стратегияни амалга оширишнинг ишлаб чиқилган механизмларининг мавжудлигидир.
Нанотехнологияларни мамлакат илмий-техник ривожланишининг асосий йўналишларидан бири деб эълон қилиш мумкин, аммо шу билан бирга
илмий тадқиқотлар ва таълимни ташкил қилишни тубдан ўзгартирмасак, Ўзбекистон иқтисодиётининг реал секторлари учун аҳамиятли бўлган
илмий тадқиқотлар лойиҳаларни амалга оширишга ташкил қилмасак, шунингдек илмий тадқиқотларни маҳсулотлар ва технологик жараёнларни
лойиҳалаш, маҳсулотлар ишлаб чиқаришни ўзлаштириш, маҳсулотларни бозорга олиб чиқиш билан ягона жараёнга бирлаштирмасак,
мамлакатимизнинг илмий-техник ривожланишига реал таъсир кўрсатган натижалар олинмайди. |
